14 Eylül 2022’de, “.tr” uzantılı alan adlarının tahsis ve yönetimine ilişkin tüm işlemler “.tr Ağ Bilgi Sistemi” (“TRABİS“) üzerinden gerçekleşmeye başlamıştır. Nic.tr’den TRABİS’e geçişin bir sonucu olarak “.tr” uzantılı alan adlarına ilişkin pek çok işlem ve kavramda değişiklik yapılmıştır. Bunlardan en önemlisi ise, nic.tr döneminde alan adına itiraz olarak adlandırılan ve “DNS Çalışma Grubu (DCG)” tarafından sonuca bağlanan alan adı uyuşmazlıklarının TRABİS’in devreye girmesiyle “UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM MEKANİZMASI” adı verilen yeni bir işleyiş ile değerlendirilecek olmasıdır.
GTLD olarak adlandırılan jenerik alan adlarında yaşanan uyuşmazlıkları çözmek için ICANN (The Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) tarafından Alan Adı Uyuşmazlıkları Yeknesak Kuralları (UDRP – Uniform Domain – Name Dispute – Resolution Policy) 24 Ekim 1999 tarihinde yayınlanmış ve ICANN ’e bağlı alan adı tahsis işlemlerini gerçekleştiren her kuruluş ve bu kuruluşlardan hizmet alan her gerçek ve tüzel kişi bu kurallara tabi tutulmuştur. Bu politikaya oldukça benzer bir işleyişe sahip olan Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması .TR uzantılı alan adları için uyuşmazlık süreçlerini Uyuşmazlık Çözüm Hizmet Sağlayıcı (UÇHS) adı verilen kuruluşlar aracılığıyla yürütecektir. UÇHS tarafından belirlenen hakem veya hakemler alan adı uyuşmazlıklarıyla ilgili süreci yöneterek bir çözüme kavuşturmaları beklenmektedir.
Bu uyuşmazlıklar nereden çıkmaktadır?
- “İlk gelen ilk alır” kuralının uygulanmaya başlanması
- Tahsis esnasında talep edenden bu adla ilgili yasal bağıntıyı kanıtlayacak herhangi bir belge talep edilmemesi
- Tahsis edilen bir alan adının, başka bir kişi ya da kuruluşa ait bir isim, unvan, marka gibi tanımlayıcı şahsi ya da fikri mülkiyet hakkının, aynısı ya da benzerini içermesi bu uyuşmazlıkları doğurmaktadır.
UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM MEKANİZMASI NASIL ÇALIŞIR?
Şikayetçi: Tahsis edilmiş bir alan adı ile ilgili şikayette bulunmak üzere uyuşmazlık çözüm hizmet sağlayıcısına başvuru yapan tarafı ifade etmektedir.
Şikayet edilen: Uyuşmazlık çözüm hizmet sağlayıcısı nezdinde şikayete konu olan alan adı sahibi ifade etmektedir.
Tebliğ’e göre aşağıdaki durumlar, bir alan adının kötü niyetle tahsis ettirilmesi veya kullanılması olarak değerlendirilmektedir;
- Bir alan adının, ticaret veya hizmet markası, ticaret unvanı, işletme adı veya kişi adı ya da diğer tanıtıcı işaretin sahibi olan şikayetçiye veya şikayetçinin ticari olarak rekabette bulunduğu tarafa, bu alan adının belgelenmiş tahsis masraflarını ve yatırım maliyetini aşan miktardaki bir meblağ karşılığında satma veya devretme amacıyla tahsis ettirilmiş olması,
- Alan adının, ticarette kullanılan marka, ticaret unvanı, işletme adı ya da diğer tanıtıcı işaretin sahibinin, bu marka, unvan, ad ya da işareti kullanmasını engellemek amacıyla tahsis ettirilmiş olması,
- Alan adının, esasen ticari rakiplerin işlerine ya da faaliyetlerine zarar vermek amacıyla tahsis ettirilmiş olması,
- İhtilaf konusu alan adının, ticari kazanç elde etmek amacıyla, şikayetçinin sahibi olduğu ticarette kullanılan marka, ticaret unvanı, işletme adı ya da diğer tanıtıcı işareti ile benzerlik sağlayarak karışıklık meydana getirmek suretiyle İnternet kullanıcılarının herhangi bir İnternet sitesine yönlendirilmesi amacıyla bu alan adının kullanılması.
Uyuşmazlık çözüm mekanizmasına başvuru
- Bir alan adının kötü niyetle tahsis ettirildiğini veya kullanıldığını iddia eden şikayetçi, uyuşmazlığın çözümü için, tercih ettiği UÇHS’nin İnternet sayfasında başvurusunu yapar.
- Şikayetçi başvurusunda uyuşmazlığın bir hakem ya da üç hakemden oluşan bir heyet tarafından ele alınmasına ilişkin tercihini belirtir.
- Şikayetçi başvurusunda;
- Kendisinin ve varsa kendisini temsile yetkili kişinin iletişim bilgilerini,
- Şikayete konu olan alan adını,
- Şikayete konu olan alan adına ilişkin iptal ya da devir talebini,
- İddiasını destekleyici tüm bilgi ve belgeleri ve beş bin kelimeyi aşmayacak şekilde başvuru şartlarının sağlanması ile ilgili gerekçeleri,
- UÇHS tarafından istenen diğer bilgi ve belgeleri,
- Aynı şikayet konusu ile ilgili olarak daha önce başka bir UÇHS’ye veya mahkemeye başvuruda bulunup bulunmadığını ve alınmış herhangi bir karar olup olmadığını,
- Şikayetinde belirttiği hususların eksiksiz ve doğru olduğuna dair beyanını, UÇHS’ye bildirir.
- Şikayetçi başvuru sonrasında ek bilgi, belge ve deliller sunabilir. Bunların değerlendirmeye alınması hakem veya hakem heyetinin takdirindedir.
- UÇHS tarafından konu ile ilgili olarak İnternet sayfasında duyuru yapılır ve ilgili alan adı dondurulur.
Uyuşmazlık çözümünün dili
Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, uyuşmazlık çözüm sürecinde kullanılacak dil Türkçedir.
Ücretler
- Her bir hakem için hakem ücreti, bin Türk Lirasıdır. Bu ücret her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Maliye Bakanlığınca belirlenecek yeniden değerleme oranına göre artırılır.
- UÇHS ücreti her bir hakem için belirlenen ücretin yarısıdır.
- Hakem ücreti ve UÇHS ücreti, şikayetçi tarafından başvuru sırasında UÇHS’ye ödenir.
- Hakem veya hakem heyetinin belirlenmesinden önce tarafların anlaşması ya da şikayetçinin şikayetinden vazgeçmesi gibi nedenlerle uyuşmazlık çözüm sürecinin sonlanması halinde hakem ücretleri iade edilir.
- Şikayetçinin tek hakem istediği ancak şikayet edilenin üç hakemden oluşan heyet tercih ettiği durumlarda, aradaki ücret farkı şikayet edilen tarafından şikayetin kendisine iletildiği tarihten itibaren yedi gün içinde ödenir. Ücret farkının ödenmemesi halinde uyuşmazlık tek hakemce görülür.
UÇHS, hakemlerin belirlenmesi, nitelikleri, çalışması ve bütün süreçlerin nasıl yürütüleceği ile ilgili detayların yer aldığı Tebliğ’e buradan ulaşabilirsiniz.
TRABİS tarafından faaliyet belgesi verilmiş Uyuşmazlık Çözüm Hizmet Sağlayıcılar aşağıda yer almaktadır:
